به سوی تغییر گفتمان دعوت

به سوی تغییر گفتمان دعوت

محمد وثیق ندوی عضو اتحادیه 
برگردان: دفتر نمایندگی اتحادیه جهانی علمای مسلمان، شعبه ایران 

در آستانه‌ی جنگ خلیج فارس و برملا شدن اهداف و مقاصد صدام، آمریکا نیم میلیون سرباز به عربستان سعودی اعزام کرد. در آغاز دور از انتظار بود که عربستان اجازه‌ی چنین کاری را بدهد اما موافقت کرد؛ زیرا در صورت مخالفت، این کشور را تحت فشار قرار می‌دادند که صلح با اسرائیل را بپذیرد تا به قدرت جایگزین تبدیل شود. تمام شر در این قدرت جایگزین نهفته است و اگر چنین کاری صورت می‌گرفت جهان عرب از مراکش را خلیج فارس را شعله‌ور می‌کرد و در برابر آمریکا قرار می‌گرفت. اما عربستان اجازه داد و کنگره‌ی آمریکا نیز موافقت کرد. وقتی نیروهای آمریکایی وارد خلیج فارس شدند تسهیلات و خدمات فراوانی در اختیار آنان قرار گرفت. شمار سربازان آمریکایی به 700 هزار نفر ‌رسید با این حال در عربستان هیچ کس کمبود مواد غذایی و دیگر ضروریات زندگی را احساس نکرد. 
در حین استقرار در عربستان، اسلام به سرعت در میان سربازان ارتش آمریکا که برای آزادسازی کویت آمده بودند گسترش یافت و شمار زیادی از آنان و تحت تأثیر رفتار و کردار مسلمانان عرب قرار گرفتند و مسلمان شدند. تا جایی که نماز جماعت برگزار می‌کردند و برای آنان امام جماعتی تعیین شده بود. بعدها خواستار انجام عمره شدند و در مکه‌ی مکرمه مراسم عمره را به جای آوردند. تعدادی از این نومسلمانان وقتی به کشورشان بازگشتند در مراسم سالانه‌ی افتتاح کنگره شرکت کردند. در کنگره بر اساس عادت بخشی از متن تورات یهودی و سپس انجیل تلاوت می‌شد اما آنان خواستار تلاوت آیاتی از قرآن شدند و اصرار کردند که به عنوان یک شهروند مسلمان آمریکا حق دارند یک متن اسلامی در افتتاح دوره خوانده شود. کنگره با خواسته‌ی آنان موافقت کرد و در سال 1992 برای نخستین بار در تاریخ آمریکا آیاتی از قرآن مجید در مراسم افتتاحیه‌ی کنگره تلاوت شد. 
این کار خواب صهیونیست‌ها را پریشان کرد و باعث شد حملات خود را علیه اسلام را آغاز کنند. آنان ابتدا با تحرکات رسانه‌ای بر ضد اسلام وارد شدند و همایش‌هایی را در کشورهای گوناگون  برگزار کردند تا مردم را از اسلام برحذر دارند. آنان وانمود کردند که اسلام خطرناک‌تر از کمونیسم است و شرکت‌کنندگان در این همایش‌ها بر مبارزه با اسلام و بدنام کردن آن در واشنگتن و بروکسل و لندن تمرکز کردند. بسیاری از آمریکائیان در مقابل این اقدام اسلام خود را در آمریکا و انگلستان و آلمان به ویژه در انگلستان علنی کردند و پس از چاپ کتاب مراد هوفمن سفیر پیشین آلمان که در مراکش اسلام آورده بود، هزاران نفر از مردان و زنان آلمانی مسلمان شدند. کتاب هوفمن "اسلام سال 2000م" نام داشت. سخنان خانم تاچر در دفاع از اسلام و پس از او ولی عهد انگلستان واکنشی در برابر حملات یهودی به اسلام بود. در آن زمان ضرورت شناخت حقایق اسلام که در آمریکا به وسیله‌ی دشمنان اسلام خدشه‌دار شده بود احساس شد و دکتر جمیز زغبی رئیس مؤسسه‌ی عربی آمریکایی در نشریه‌ی شرق الأوسط مورخ 14/07/1997 مطلبی با عنوان "نبرد برخی از روزنامه‌های آمریکایی با اسلام" نوشت. او همان کسی بود که یهودیان جهان وی را در انتخابات آمریکا سرنگون کردند.  

حوادث 11 سپتامبر نیز باعث شد مردم به آگاهی از اسلام و حقائق اسلامی روی آورند و در نتیجه‌ی بررسی و مطالعه‌ی اسلام شمار زیادی از غربی‌ها مسلمان شدند. سال گذشته نیز پس از حمله‌ی تروریستی به نمازگزاران در دو مسجد در نیوزلند که به کشته شدن ده‌ها مسلمان انجامید ضرورت شناخت حقایق اسلام و لزوم معرفی فرهنگ و تمدن عظیم اسلامه به افکار عمومی مطرح شد؛ حقائقی که مردم از آن آگاهی نداشتند. در نتیجه‌ی این حمله‌ی تروریستی که توسط یک تروریست استرالیایی تبار انجام گرفت ملاحظه شد که شمار زیادی از مردم به اسلام روی آورده‌اند و مردم نیوزلند پس از بررسی و مطالعه‌ی حقائق اسلام و شناخت آموزه‌های سرشار از محبت و مدارا و شاخصه‌های فرهنگی آن اشتیاق زیادی به شناخت اسلام و هم‌دردی با مسلمانان از خود نشان دادند.  

مسلمانان هند نیز خواستار آن هستند در شرایطی که اسلام با حقد و دشمنی رو به رو است، دین خود را به هم‌وطنان‌شان معرفی کنند. آنان بر این باورند که مردم باید اسلام را به طور واضح و با شیوه‌ی معاصر و مؤثر بشناسند و ما وظیفه داریم برای آنان ثابت کنیم که اسلام مردم را از تعصب ادیان ستیزه‌جو به جهان‌شمولی و انسان‌گرایی اسلام سوق می‌دهد و بهترین الگو برای ساخت امت‌های منسجم، هم‌گرا و دگرپذیر است؛ اسلام حاوی خیر و نیکی برای بشریت است و از هر نوع شر و پلیدی پاک و بری است. اسلام خواستار آن است که صلح و آشتی در جهان فراگیر شود و فساد از آن رخت بربندد. اسلام امت‌ها، ملت‌ها، میهن‌ها و دیانت‌های گوناگون را به آشنایی و همکاری بر خیر و نیکی و کردار نیک فرا می‌خواند تا همگان از زندگی کریمانه و شایسته‌ی انسان برخوردار شوند. انسانی که خداوند او را گرامی داشته است و در زمین جایگزین خود قرار داده است و هیچ کس جز با تقوا و کردار نیک بر دیگری برتری ندارد. 
اسلام پیرامون عقیده و دعوت به گفتگوی علمی با زبان روز و با گفتار نیک ارج می‌نهد و قرآن کریم در این باره می‌فرماید: "ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ" [النحل:125]. 
با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شيوه‌اى‌] كه نيكوتر است مجادله نماى. در حقيقت، پروردگار تو به [حال‌] كسى كه از راه او منحرف شده داناتر، و او به [حال‌] راه‌يافتگان [نيز ]داناتر است.

اسلام با ارزش‌های ثابت خود قصد دارد مردم را در فضایی سرشار از هم‌بستگی و همکاری و هم‌نوایی قرار دهد تا به بهترین آرزوها دست یابند و دردهای خود را درمان کنند. وضعیت کنونی می‌طلبد ارزش‌های جهانی و انسانی اسلام در میان مردم گسترش یابد تا صلح و آشتی در زمین فراگیر شود. رسالت قرآنی به تنهایی می‌تواند قواعد نظم جهانی مورد نظر را محقق کند و این همان راهی است که خداوند در قرآن به رسول و به مؤمنان وعده داده است: 
"هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا" [الفتح:28] 
اوست كسى كه پيامبر خود را به [قصد] هدايت، با آيين درست روانه ساخت، تا آن را بر تمام اديان پيروز گرداند و گواه‌بودن خدا كفايت مى‌كند. 
رابین راین در مطلبی که در سال 1988 در نشریه‌ی "مجله‌" چاپ کرده است می‌نویسد: "اسلام در پایان قرن بیستم مهم‌ترین ایدئولوژی در جهان خواهد بود و من به این حقیقت باور دارم". 

با این توصیف لازم است عناصر دعوت، مردم را با اسلام و حقائق و ثوابت فرهنگی آن آشنا کنند و نقش اسلام در رستگاری بشریت را به زبان روز برای آنان بیان کنند. در این زمینه باید طبعیت جوامع معاصر و حالت روانی مخاطب سرگردان را در نظر بگیرند و این کار به مرکز خاصی برای آموزش مسائل دعوت و آماده سازی دعوتگران با زبان‌های مختلف نیاز دارد تا بتوانند ذهن و عقل حقیقت‌جویان معاصر را قانع و مشکلات‌شان را حل کنند و دردهایشان را تسکین دهند. ما همچنین به تغییر گفتمان دعوت و شیوه‌ی سنتی آن نیازمندیم؛ این شیوه‌ها باعث تعارض و درگیری میان مؤسسات و جماعت‌ها و حرکات اسلامی شده است. ما باید آموزه‌های اسلامی و موضع اسلام نسبت به انسانیت و حقوق بشر را جایگزین شیوه‌های ناکارآمدی کنیم که نتوانسته است بشریت درگیر با تمدن سرکش مادی را نجات دهد و انسان را به رستگاری برساند. این کار به تنظیم اولویت‌ها و برنامه‌ریزی و هماهنگی و توزیع مسؤولیت‌ها نیاز دارد و فضایی سرشار از همکاری و هم‌فکری با روح همدلی و هم‌بستگی می‌خواهد.