مسجد مسالک الجنان
(نگرشی اصلاحی دعوی)
د. نگوگو امباكي صمب
برگردان: دفتر نمایندگی اتحادیه جهانی علمای مسلمان، شعبه ایران
در روز 27 سپتامبر 2019 در داکار پایتخت جمهوری سنگال بزرگ‌ترین مسجد جمعه در غرب آفریقا افتتاح شد. مسجدی که یکی از فرقه‌های متصوفه « فرقه مریدیه» بنا نمود و در این رابطه می‌خواهم بنویسم و بگویم که: بنای مساجد و آباد کردن آن‌ها در اسلام از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عبادات و طاعات است و کسانی به آن می‌گمارند که ایمان در دلشان افکنده و تمنای پاداش بزرگ و ارزشمند نزد خداوند را داشته باشند { إنما يعمر مساجد الله من آمن بالله واليوم الآخر وأقام الصلاة وآتى الزكاة ولم يخش إلا الله فعسى أولئك أن يكونوا من المهتدين } «مسجد خدا را تنها کسانی آباد می‌کنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیده‌اند پس امید است که اینان از راه‌یافتگان باشند»( 18 ـ التوبة ) از عبیدالله خولانی روایت‌شده که از عثمان بن عفان رضی الله عنه هنگام بنای مسجد رسول‌الله صلی‌الله علیه وسلم در برابر سخن مردم درباره او می‌گفت که شما زیاده‌روی نمودید چراکه از پیامبر خدا صلی‌الله علیه و سلم شنیدم که می‌فرماید: «هرکسی مسجدی را بنا کند – برایش کافی است که بگوید: هدفش رضایت خداست خداوند همانند آن را در بهشت برایش بنا می‌کند » متفق‌علیه.
از بامداد اسلامی تا به امروز امامان و تشکل‌های اسلامی در تلاش برای بنای مساجد و گسترش و تعمیر آن‌ها درباپرجایی نمازها و ذکر خداوند متعال و انتشار علم بودند تا جاییکه مساجد در کشورهای اسلامی از بارزترین نشانه‌های فرهنگی و شواهد ایمانی و سنگرهای علمی گردید و پایتخت‌های اسلامی به مساجد آبادان و مناره‌های بلندش معروف شد، کسی نیست که مسجدالحرام و مسجد نبوی در مدینه و مسجد اموی در دمشق والازهر شریف در قاهره و زیتونه در تونس و مسجد جمعه تومبکو در مالی را نشنیده باشد!
در کشور سنگال مشایخ مسلمان ما در تلاش برای بنای مساجد در هر شهر یا روستایی هستند که در آنجا اقامت دارند و اموال زیادی را برای آن صرف می‌کنند و پیروان خود را به تعمیر آن می‌گمارند همان‌گونه که موسسه‌ها و انجمن های اسلامی در افزایش مساجد و رساندن پیام آن‌ها دست داشتند تا جاییکه به شکر الطاف خداوندی صدها و هزاران مسجد در سنگال شکل یافتند.
از معروف‌ترین عرصه گذاران در ساخت مساجد و بنای آن‌ها در سنگال فرقه مریدیه پیروان شیخ أحمد بمب رحمه الله تعالی می‌باشند که به بنای مساجد بزرگ و معروفی ازجمله( مسجد جمعه در گربل) و(مسجد جمعه در طوبی) و مساجد بزرگی که تاجران بزرگ و نیکوکارانی و اهل خیری مانند( منگای نگوگو) و( سرین شیخ صالح) بنا نمودند و در خلافت شیخ صالح امباکی رحمه الله شاهد روی آوردن بسیاری به بنای مساجد در محله‌های طوبی و نواحی آن و شهرها و روستاهایی هستیم که فرقه‌های مریدی در آنجا گسترده‌اند.
درس و عبرت‌ها از مسجد مسالک الجنان
فرقه مریدیه در مرکز شهر داکار پایتخت جمهوری سنگال مسجد جمعه (مسالک الجنان) را بنا نمود و با سخاوتمندی میلیاردها را صرف بنای آن نمود و تلاش‌های زیادی در نقش و نگار و توسعه همراه با تنوع در آن صورت گرفت که دال بر بلندی همتی و اوج خدمت به اسلام است.
ازجمله درس و عبرت‌های برگرفته از چنین اتفاق تاریخی و پیروزی بزرگ برای اسلام و مسلمانان در سنگال می‌توان به موارد ذیل اشاره داشت:
1- ایجاد چنین مسجد بزرگی در پایتخت مریدیه و شهرهای پیرامون آن دال برگشایش بر دیگر ساختارهای دینی در سنگال و از برای خدا بودن مساجد در بزرگداشت باور اسلامی و پس‌ازآن شادمانی مسلمانان در ایجاد آن‌ها در هر مکان و از جانب هر فرقه یا تشکل است.
2- دلیلی عملی برای درخشش شعله‌های اسلام در دل سنگالی‌هاست که اسلام هنوز در سنگال علی‌رغم رشد جریان‌های فساد و بی‌دینی و انتشار دعوت‌های ویرانگر و باندهای گمراه کننده، در وضعیت خوبی است مناره مسجد (مسالک الجنان) بالاتر از مجسمه نهضت و جمعیت مردمی آن بیشتر و تعداد افرادش بیشتر از افراد آن می‌باشد.
3- نگرش اصلاحی نزد رهبران مریدی به‌گونه‌ای شده که پروژه‌های اسلامی ابعاد اصلاحی برجسته‌ای به خود گرفته‌اند و از مهم‌ترین آن‌ها پروژه (دانشگاه شیخ احمد بمب) است که شیخ مام مور امباکی مرتضی بر آن نظارت دارد و پروژه ( مجتمع شیخ احمد نعیم) که با نظارت دیوان خلافت انجام می‌شود و ( پیمان فهرست منکرات در شهر طوبی) است که شامل معصیت و گناهان بزرگ و تلاش علمی و تربیتی و فرهنگی است که دایره روض الریاحین صرف می‌کند و پروژه تحقیق و انتشار مؤلفات شیخ احمد بمب است که انجمن خدماتی محققان و پژوهشگران بر آن و همچنین مسجد جمعه بزرگ (مسجد مسالک الجنان) نظارت دارند.
4- نقش بزرگی که فرقه‌های مریدی در حمایت از مسائل اسلامی و برخورداری از قدرت اقتصادی و تعداد انبوه و همبستگی جبهه داخلی و یکپارچگی در رهبری و گشایش بر دیگر ساختارهای دینی از فرقه‌های متصوفه و بنگاه‌های اسلامی و غیره که می‌توانند ایفا کنند.
و درآخر:
سخنانی اندک برگرفته از مناسبت افتتاح (مسالک الجنان) ارائه گردید از دل جوشید و از خداوند متعال خواهانم که بر برپاکنندگان آن جزای خیر دهد و این مسجد را مناره‌ای جهت بالابردن کلمه توحید و توحید کلمه قرار دهد.